Ontdek een trucje voor meer rust in je hoofd
Autisme noemt men ook wel eens contextblindheid. Wat mij betreft klopt dit niet, want ik heb gewoon meer en andere context nodig, waardoor andere verbindingen ook gelegd kunnen worden. Hiervoor maak ik schema’s, voor meer perspectief, want dan weet ik hoe iets gaat.
In mijn vorige blogpost ging ik uit van een basis, bestaande uit negen mogelijkheden. Als ik deze basis niet kende had ik nooit zo lekker kunnen functioneren als nu. Ik geloof erin dat deze basis voor iedereen met autisme de intuïtie is. In mijn schema dat ik hier nu uitleg, ga ik in op executieve functies, centrale coherentie en theory of mind, voor een fijner leven.
Op de volgende manier heb ik geleerd dingen te plannen, te leven en mij in te leven in anderen. Door gewoon dingen te doen die in me opkwamen en die in perspectief te zetten met een schema.
Anders leren plannen
Planningen maak ik met de executieve functies. De executieve functies behoren in principe niet tot mijn basisvaardigheden. Ik heb mezelf deze functies wel bewust eigengemaakt. Ik moest eerst iets voor mezelf leren plannen, want dat had ik nog nooit gedaan. Tot ik dit jaar mijn 10-jarenplanning maakte en daarna pas mijn jaarplanning.
De centrale coherentie zorgt voor de uitvoering van onder andere deze planningen. Komt hier contact met andere mensen in voor, dan maakt mijn theory of mind daar sinds kort een beeld van. Tot kort geleden lukte me dit niet, want ik had geen doel en geen planning daarheen. Ik leefde met ultieme vrijheid.
In die tijd bouwde ik elke situatie opnieuw op. Ik kon elke dag opnieuw vragen hoe het met iemand ging. Ik wilde weten hoe het ‘nu’ is en vooral wat ik daaraan kon bijdragen. Ik heb hier steeds minder tijd voor nodig, want ik ben meer sociaal betrokken. Gewoon omdat ik dingen sneller in schematisch perspectief zet.
Hoe groter en fijner mijn perspectief was, hoe makkelijker ik mijn eigen emoties leerde kennen en me beter kon inleven. Hoe vaker ik sportief was, des te sneller ik alles kon doen en des te beter ik kon plannen. Deze planning was essentieel voor mijn fysieke en mentale houvast.
In schema ziet dat er zo uit:
|
Executieve Functies |
Centrale Coherentie |
Theory of Mind |
|
Mentaal |
Fysiek |
Emotioneel |
Anders leren doen
Op mijn 22ste zat ik vijf jaar op bowlen. Ik vond de wijze waarop anderen met mij omgingen, niet prettig. Ik wilde gaan leven en ik leerde via een bowlende vriend Samantha kennen. Ik wilde niet meer continu chillen.
Ik ging vaak langs bij haar thuis, want dat voelde lekker. Ik leerde vooral haar moeder daar goed kennen en ik adopteerde ze als tweede familie. Ik kon wel met hen meeleven, maar ik kon mij nog niet echt in hen inleven. Ik kende mijn eigen emoties nog niet. Ik was nog steeds met veel vrijheid aan het leven toen ik als 26-jarige aan het afstuderen was aan het hbo.
Tijdens mijn opleiding leerde ik Mayke en Jeroen kennen. Nu zitten zij, samen met Samantha en haar moeder in mijn WhatsAppgroep ‘Superbelangrijk’. Gewoon omdat ze superbelangrijk voor me zijn, omdat ik blij van ze word.
Nu hanteer ik dit schema:
Executieve functies | Centrale Coherentie | Theory of Mind |
Mentaal | Fysiek | Emotioneel |
Wat: vriendschap | Hoe: via via | Waarom: het voelt lekker |
Evaluatie en reflectie
Ik voelde mij er niet altijd even lekker bij, want ik begon anders te denken en ik voelde me steeds vaker afgewezen. Ik begon ze steeds minder vaak te zien, want ik bleef mezelf afwijzen. Dankzij corona heb ik steeds meer emoties gevoeld en ingezien dat zij super-belangrijk blijven. Zij accepteerden mij al voordat ik mezelf accepteerde.
Dankzij mijn emoties kan ik meer accepteren en komen mensen sneller op me af. Met vriendschappen ging dit altijd al vanzelf. Mijn helpende zakelijke contacten verlopen ook steeds gemakkelijker. Nieuwe, mogelijke klanten geven mij nu vaker een goed gevoel.
Ik kan mijn situatie steeds beter accepteren, omdat ik weet wat ik op de lange en korte termijn wil. Mijn denkbeelden en gevoelens sluiten ook steeds meer aan, omdat ik weet waarom ik wat doe.
Weet alsjeblieft waarom je dingen doet en waarom ze gebeuren. Voor mij zijn al mijn ervaringen altijd helpend geweest. Zelfs het recente overlijden van een zeer dierbare vriend brengt me nieuwe perspectieven voor mijn zaak en voor de relatie met mijn ouders.
Al mijn (nieuwe) denkbeelden verwerk ik in ‘wat’, ‘hoe’ en ‘waarom’ schema’s, want dan krijg ik een groter en fijner perspectief. Dan sluit ik meer dingen af en is mijn continue stroom aan gedachten er minder. Ik wil bijvoorbeeld niet altijd in mijn veel te kleine flatwoning blijven wonen. Ik wil weten waarom ik hier weg wil en er dan wat aan doen.
|
Executieve functies |
Centrale Coherentie |
Theory of Mind |
|||
|
Mentaal |
Fysiek |
Emotioneel |
|||
|
Wat? |
Hoe? |
Waarom? |
|||
|
Willen |
Denken |
Voelen |
Doen |
||
Dit schema zegt mij dat mijn executieve functies slecht werken als ik het lange (en korte) termijn-willen niet helder heb. Het willen staat hier voor mijn intuïtie. Heb ik die stappen niet helder, dan kan ik nergens heen met mijn nare gevoelens en blijft langdurige fysieke actie uit. Blijven deze uit, dan ontstaan ook veel minder snel sociale acties.
Ik geloof erin dat deze volgorde voor alle autistische mensen geldt. Het willen staat voor de lange termijn intuïtie, die doorgaat in het neurodiverse denken, waardoor de meeste autisten veel voelen en daar hun doe-actie op baseren.
Afhankelijk van jouw basis van het hier geschetste schema, heb je meer of minder doe-acties nodig, om helder te kunnen denken. Mijn beste remedie voor helderheid is verhalen maken over wat ik denk en wat ik beleef. Hoe meer ik dit in schema’s zet, hoe groter mijn helderheid.
Tot nu toe had ik veel hulp nodig. Hoe meer hulp ik kreeg, hoe meer voorbeelden ik had om mezelf beter te kunnen leiden.